سانتریفیوژ Centrifuge از تجهیزات عمومی آزمایشگاهی است که برای جداسازی اجزای یک ترکیب مثل خون استفاده می شود. مکانیسم یک دستگاه سانتریفیوژ چرخش حول یک محور ثابت و جدا کردن اجزا با استفاده از نیروی گریز از مرکز می باشد. در حالت کلی تقسیم بندی انواع سانتریفیوژ بر اساس حداکثر میزان چرخش بر حسب rpm و نوع روتور آن انجام می گیرد. در این مقاله قصد داریم تا به معرفی سانتریفیوژ آزمایشگاهی و نکات مهم در رابطه با انتخاب و امنیت آن بپردازیم.
اساس کار سانتریفیوژ
سانتریفیوژ دستگاهی است که برای جدا نمودن مواد مخلوط (معمولاً مایعات) جهت دسترسی به اجزاء تشکیل دهنده آن، در آزمایشگاه ها مورد استفاده قرار می گیرد. در دستگاه سانتریفیوژ نمونه های عمدتاً مایع درون محفظه های استانداردی ریخته می شوند و موتوری که درون دستگاه تعبیه شده شروع به گرداندن دورانی شفتی می کند که این محفظه ها بدان وصل می باشند، در اثر چرخش سریع این محفظه ها که روتور نام دارند، نیروی گریز از مرکز به وجود می آید و این نیرو باعث می شود تا ذرات سنگین تر اجزاء مخلوط به سمت انتهای محفظه حرکت کنند و به همین ترتیب لایه های مجزا روی هم تشکیل می شوند. سانتریفیوژ ها با دو مؤلفه معرفی می شوند که عبارتند از سرعت گردش با واحد دور بر دقیقه (RPM) و نیروی گرانشی دورانی (RCF). سانتریفیوژ ها در اشل آزمایشگاهی معمولا از ۴۰۰۰ دور در دقیقه تا گاهی ۲۰۰۰۰۰ دور نیز می چرخند. در حین گردش دورانی و سریع روتور سانتریفیوژ، محفظه های حاوی نمونه به شکل افقی در می آیند، که در این حالت بیشترین نیروی گریز از مرکز تولید می شود. روتور هایی که با زاویه خاصی مثلا ۳۰ یا ۴۵ درجه به صورت ثابت قرار می گیرند، روتور Angel نامیده می شوند و روتور های با قابلیت باز شدن به صورت افقی را روتور Swing Out یعنی بیرون گریز می نامند.